Tweedehands Puch of Tomos kopen?
Tien punten om op te letten bij de koop van een bromfiets
Je hebt de beslissing genomen om een Puch of een Tomos te kopen en je gaat bijvoorbeeld kijken op marktplaats. Maar waar moet je nauw op letten bij de aankoop?
Deze FAQ gaat er van uit dat je helemaal geen bromfiets kennis hebt en een goede bromfiets wil kopen. Wil je echter een goedkope bromfiets kopen, dan moet je wat minder kieskeurig zijn. Je moet zelf even kijken welke punten je het belangrijkst vindt. Let wel vooral op dat het motorblok goed is, dus geen spelling op de krukas (vliegwiel voelen) en kijken of alle bouten in het blok zitten. Een motorblok reviseren is namelijk niet echt een beginners klus.
01. De staat van de brommer
Het belangrijkste is de algehele indruk. Is het een goed verzorgde brommer? Als de eigenaar veel werk in het onderhoud van z’n bromfiets heeft gestoken, kun je direct zien aan het uiterlijk van de bromfiets.
02. Frame
Het frame is meestal wel in orde, maar kijk wel of er geen roestplekken aanwezig zijn. Bij het rijden moet je opletten dat het frame recht is. Dit kun je doen door rechtdoor te rijden en dan je handen van het stuur te halen. De bromfiets moet rechtdoor blijven rijden en niet gaan wijken. Is dit niet het geval, dan is waarschijnlijk het frame of achterbrug krom. Ook kan het voorkomen dat het stuur krom is, dat gebeurt snel bij het omvallen van de bromfiets.
03. Het blok
Met het blok wordt de koppeling en de versnellingen bedoelt. De cilinder die op het blok staat is onafhankelijk en moet apart worden bekeken,
zie punt 4.
Als eerst moet je kijken of er sporen van olie lekkage is, dit is te zien door aan de onderkant van het blok te kijken of er natte olie zit. Of te kijken naar het achterwiel of de ketting. Zijn deze erg vet of zwart dan is de kering lek bij het voortandwiel.
Daarna moet je kijken of er benzine sporen lopen van af de buisjes die uit de carburateur lopen, is dit het geval dan kan het zijn dat de vlotter carburateur niet lekker kan bewegen en regelmatig overloopt, dit moet je even na vragen aan de eigenaar.
De volgende stap is het testen van de versnellingen en de koppeling. Dit kan alleen door een stukje te gaan rijden. Start en geef gas. Het toerental moet snel omhoog schieten en niet happeren. Let er ook op dat de bromfiets in een moet keer starten.
Geef nu een beetje gas. Als het goed is rijd de bromfiets soepel weg.
Ook nu mogen er geen rare bij geluiden zijn, rijd nu rustig door alle versnellingen heen en schakel weer in één keer terug naar de één.
Het belangrijkste is dat er geen rare geluiden uit het blok komen en dat de koppeling gelijkmatig pakt. Tijdens het rijden moet je er ook opletten dat de er geen ratelende geluiden uit het blok komen in de buurt van de cilinder.
Dit hoor je het beste als de motor warm is en als je stil staat het gas open en dicht doet. Hoor je dan een getik of gerammel dan kan het zijn dat de big-end lager versleten is. Dit lager zit tussen de drijfstang en de krukas. Vervangen van dit lager kost zoveel geld dat een nieuwe (imitatie) krukas vaak het goedkoopst is. Twee andere lagers die gevoelig zijn voor slijtage zijn krukas lagers. Deze zitten tussen de krukas en het carter. Vooral bij 70cc cilinders slijten deze lagers snel. Om te controleren of deze lagers goed zijn kun je het vliegwiel (linker kapje van het blok open schroeven) even op en neer proberen te bewegen, hier moet geen speling inzitten. Het vervangen van deze lagers is zeker geen klusje dat je als beginner wilt uitvoeren, het hele blok moet open en gereviseerd worden.
04. De cilinder en Carburateur
De enigste manier om de slijtage te testen is door er mee te rijden.
Het belangrijkste is dat de bromfiets goed optrekt zonder met de koppeling te slippen en er mogen geen rammelende of tikkende geluiden uit de cilinder komen. Dit wijst vaak op versleten zuigerveren. Een cilinder is een relatief goedkoop onderdeel om te vervangen. Het vervangen van een cilinder is ook niet al te veel werk.
Waar ook op gelet moet worden is, of er benzine of vettigheid bij de kop of voet pakking zit. Is dit het geval dan is waarschijnlijk de pakking lek en moet deze worden vervangen. Dit kost niet veel, maar is wel even werk.
Bij de carburateur is het vooral belangrijk dat de afstelling goed is, dit kun controleren door de volgende stappen. Zet de bromfiets in de vrij, zet het aan en laat hem even op temperatuur komen. Laat de bromfiets stationeer lopen en luister of hij stabiele toeren heeft. Zo niet, dan is de carburateur vies of de gasschuif versleten.
Ook mag het gas niet blijven hangen, controleer door de gas hendel naar de uiterste stand te draaien en vervolgens los te laten. Het gas moet nu gelijk met de gas hendel terug veren.
06. Wielen, achterbrug en ketting
Op de wielen mag absoluut geen spelling zitten. Door de voorkant op te tillen en een slinger aan het wiel te geven kan je zien of er geen slag in zit. Bij spaakwielen zijn kleine slagen er nog uit te spannen bij ster wielen niet.
Het achterwiel is moeilijker, de enige manier om er achter te komen of het wiel recht is is er op te rijden en iemand anders het wiel te laten schouwen.
Wiellagers: Het voorwiel is meestal geen probleem, het achterwiel wel. Door de kracht van de ketting wordt namelijk de lagers in het achterwiel ongelijk matig belast en slijten ze zeer snel.
Door de bromfiets recht te zetten is het mogelijk het wiel van links naar rechts te ‘wrikken’ te voelen of er spelling op zit. Bij spelling voel je dat hij gemakkelijk een paar millimeters heen en weer ‘tikt’. Je kunt nu ook direct de staat van de achterbrug controleren, als je met de hand de achter brug heen weer (links/rechts) kan bewegen is de lager van de achterbrug verrot.
Ook moet je erop letten dat de ketting niet over de achterbrug slijt, als dit wel het geval is slijt de ketting namelijk snel en gaat de achterbrug kapot. Dit kan verholpen worden door een kunststof blokje op de achterbrug.
Kijk ook even naar de ketting zelf, deze moet goed gesmeerd zijn en niet versleten. Druk de kettingspanner naar beneden, kijk of de ketting niet al te slap staat. Is dit wel geval dan kan het zijn dat de ketting versleten is, versleten kettingen zijn namelijk moeilijk op te spannen.
07. De Remmen
Remmen moeten altijd goed werken. Controleer dit tijdens een proefrit, bij goede remmen kun je zonder al te veel kracht te zetten een brommer van 50->0 brengen in ongeveer 10 meter.
Als je nog nooit op een bromfiets hebt gereden is het lastig om de remkracht in te schatten. Het is dan verstandig om in de eerste versnelling 5 km/h te rijden en dan te remmen. Je moet dan gelijk stil staan.
08. Elektro en de banden
Nieuwe banden kosten al snel € 12,50. Banden wisselen is ook een zeer lastig karwei.
De verlichting, bij een goede onderhouden bromfiets moet deze altijd functioneren. Wel kan het voorkomen dat alleen het groot licht het doet.
Dit komt omdat het stadslicht heel snel door brand, dit is op zich geen probleem. Doet de verlichting het helemaal niet, dan is waarschijnlijk de hele bedrading een rotzooi. Als beginnend sleutelaar wil je daar waarschijnlijk ook niet mee bezighouden.
Dus koopt geen bromfiets waarvan de verlichting niet werkt.
09. De uitlaat
Het wil nog wel eens voorkomen dat een uitlaat is doorgerot. Wat er gebeurt is dat al het roest de uitlaat verzwakt, en zal gaan scheuren. Dit komt veel voor, vooral bij niet verchroomde uitlaten.
10. Algemene tips
- Maak altijd een testrit, als de verkoper dit niet toestaat, is er waarschijnlijk wat mis. Koop de bromfiets niet!
- Neem als het kan altijd iemand mee die een Puch of Tomos heeft, of verstand heeft van auto/motor techniek. Dat kan een hoop ellende schelen.
De testrit
1. De bromfiets moet in een of twee keer starten, zonder choke. Choke is alleen nodig bij zeer lage temperaturen (vorst).
2. Gas respons moet in de vrij goed zijn.
3. De koppeling moet gelijkmatig aangrijpen.
4. Zonder met de koppeling te slippen moet er weg gereden kunnen worden.
5. Schakelen moet vloeiend gaan, geen horten en stoten.
6. Als de motor warm is mogen er geen rare geluiden uit komen.
7. De koppakking mag niet lekken en de uitlaat moet ‘gas dicht’ zijn, dus alleen rook uit de uitlaat
Bron: Willem de Zwijger; Wilt u een 2de hands tomos kopen?